Technika

Telewizja kolorowa

Zagadnienie przesyłania barwnych obrazów ruchomych na odległość jest obecnie tematem żmudnych badań i prób. O ile normalna telewizja czarno – biała została już dostatecznie opracowana, pozwalając na przesyłanie obrazów ruchomych o zupełnie zadowalającej jakości, o tyle telewizja kolorowa jest wciąż w stadium eksperymentów. Nie znaleziono dotąd rozwiązania dostatecznie dobrego, a jednocześnie praktycznego.

Telewizja kolorowa opiera się na podobnej zasadzie, jaką stosuje się w technice drukarskiej przy otrzymywaniu kolorowych reprodukcji, a więc na zasadzie rozkładu każdego koloru na trzy zasadnicze barwy, czerwoną, zieloną i niebieską. Obraz kolorowy jest więc rozłożony na barwy składowe i przesyłany przy pomocy urządzeń telewizyjnych; w odbiorniku odtwarza się te barwy i nakłada je na siebie w odpowiednim stosunku, aby uzyskać znów obraz kolorowy.

Zasada, na której opiera się przesyłanie trzech podstawowych barw w telewizji kolorowej jest taka sama, jak i w telewizji jednobarwnej Obraz, który ma być przesłany przetwarzany jest w miejscu nadawania na prąd zmienny, który następnie przesyła się metodami elektrycznymi do miejsca odbioru, gdzie zjawiska elektryczne przetwarza się na zjawiska optyczne. Pierwsza z tych czynności nosi nazwę analizy obrazu, druga — syntezy.

Powszechnie stosowana metoda analizy obrazu w telewizji jednobarwnej polega na używaniu do tej analizy powierzchni światłoczułej, tzw. fotokatody, na którą za pośrednictwem urządzenia optycznego rzuca się obraz sceny nadawanej. Pod wpływem padającego światła fotokatoda emituje elektrony w ilości proporcjonalnej do padającego strumienia świetlnego.

W lampach analizujących typu ikonoskopu fotokatoda wykonana jest w sposób następujący: bardzo cienką płytkę mikową pokrywa się srebrem, które tworzy na mice oddzielne drobniutkie ziarna, izolowane od siebie. Ziarna te pokrywa się cezem, dzięki czemu każde z nich starowi odrębną fotoko-. morkę. Powierzchnia tak wykonana nosi nazwę mozaiki. Odwrotną powierzchnię płytki mikowej pokrywa się jednolitą warstwą
metaliczną, wskutek czego poszczególne ziarna mozaiki tworzą z tą warstwą elementarne kondensatory.

Dzięki tak zbudowanej fotokatodzie obraz rzucany na nią powoduje wskutek emisji elektronów ładowanie się elementarnych kondensatorów mozaiki. Ładunek elektryczny w poszczególnych punktach mozaiki ściśle odpowiada strumieniowi świetlnemu, jaki pada na dany jej punkt.

Wyzwolenie ładunku elementarnych kondensatorów następuje dzięki strumieniowi elektronów rzucanemu na mozaikę. Strumień ten w postaci bardzo ostrej wiązki jest odchylany w taki sposób, że przebiega kolejno po wszystkich punktach mozaiki. Dzięki temu procesowi w obwodzie dołączonym do warstwy metalicznej fotokatody płynie prąd, którego natężenie w każdej chwili odpowiada ładunkowi znajdującemu Się na danym ziarnie mozaiki. Prąd ten przekazuje się do dalszych urządzeń celem przesłania do odbiornika telewizyjnego.

Czynnością odwrotną do analizy jest synteza obrazu. Wykorzystuje się tu zjawisko fluorescencji pewnych substancji krystalicznych, jak np. siarczek cynku lub krzemian cynku pod wpływem bombardowania ich strumieniem elektronów, przy tym emitowany strumień świetlny jest tym większy, im większa jest gęstość strumienia elektronów.

W celu odtworzenia obrazu na ekranie należy więc gęstość strumienia elektronów zmieniać w takt zmian prądu, uzyskanego przez analizę obrazu i jednocześnie odchylać ten strumień w taki sam sposób, w jaki przeprowadza się to przy analizie obrazu. Prawidłowe odtworzenie obrazu zależy od synchronizacji biegu obu strumieni: analizującego i syntetyzującego; w każdej chwili powinny one padać w dokładnie sobie odpowiadające punkty obrazu po stronie nadawczej i odbiorczej. Aby tę jednoczesność uzyskać, wytwarza się na stacji nadawczej odpowiednie impulsy synchronizujące, które kierują odchylaniem strumienia analizującego, a jednocześnie przesyła się te impulsy razem z modulacją wizji do odbiornika, gdzie spełniają analogiczną czynność.

W telewizji kolorowej każdą barwę składową przesyła się w podobny sposób. Jeśli natomiast chodzi o sposób przesyłania trzech przebiegów elektrycznych odpowiadających trzem barwom, to znane są obecnie dwa zasadnicze systemy. Pierwszy z nich można nazwać systemem kolejnym, drugi zaś — jednoczesnym.