Nauka, kierunek badań naukowych i postawa naukowców są wynikiem stosunków gospodarczych i społecznych, istniejących w danym społeczeństwie.
W Chinach w ciągu około 2000 lat, aż do początku XX wieku, stosunki gospodarcze i społeczne, zmieniały się bardzo mało. Położenie geograficzne utrudniało łączność z resztą świata. Przez dwa tysiąclecia Chiny były monarchią absolutną, na poziomie gospodarki feudalnej. Chiny w tym okresie w zasadzie nie posiadały rodowej szlachty, a rolę jej w administrowaniu kraju spełniali ludzie wykształceni.
W tych warunkach, zdobycie wykształcenia decydowało o awansie społecznym, a zarazem chęć awansu społecznego zmuszała do oddania się studiom, których program dogadzał panującemu ustrojowi politycznemu.
Najbardziej odpowiadał ustrojowi monarchiczne-mu kierunek konfucjański. Konfucjanizm w praktyce streszczał się do nauczania tzw. „Pięciu zasad stosunków społecznych“: 1) stosunek pomiędzy władcą i urzędnikiem; 2) stosunek pomiędzy rodzicami i dziećmi; 3) stosunek pomiędzy mężem i żoną; 4) stosunek pomiędzy bratem starszym i młodszym; 5) stosunek pomiędzy przyjaciółmi. Całość stanowiła konsekwentny system patriarchalnego zhierarchizowania społeczeństwa, nastawiony nie na postęp, a na utrzymanie istniejących instytucji.
Przyjmowano, że stosunki społeczne wynikają z naturalnego porządku zjawisk i zostały już w czasach zamierzchłych ustalone przez Niebiosa, a objawione społeczeństwu przez pierwszych cesarzy, twórców cywilizacji.
W ten więc sposób, intelektualiści z jednej strony zainteresowani byli w bronieniu istniejącego porządku, który zapewniał im możność prosperowania, czyli przyjmować musieli konfucjanizm, a z drugiej znów, przyjmując konfucjanizm, zamykali sobie drogę do samodzielnej pracy badawczej, gdyż zgodnie z zasadami konfucjanizmu, wzorowe normy instytucji społecznych zostały ustalone już w przeszłości i zawarte w księgach kanonicznych,
które należy jedynie rozumieć i co najwyżej komentować.
Takie były zasadnicze przyczyny, dla których reprezentatywnym nurtem nauki chińskiej był nurt konfucjański, i wskutek których nauka ta nie zdołała przybrać charakteru pracy badawczej.
Z tej postawy całkowitego skamienienia w poczuciu własnej doskonałości, społeczeństwo chińskie i nauka chińska wytrącone zostały przez brutalne wtargnięcie Zachodu na teren Chin. Wtargnięcie Zachodu, burzące dawny porządek, było dla intelektualistów chińskich bodźcem, który zmusił ich do krytycznego ustosunkowania się do własnego ustroju społecznego i problematyki swojej nauki.
Wiek XX, a szczególnie okres chaosu, powstały ’ po rewolucji 1911 roku, która zniosła cesarstwo, stał się zarazem okresem krytycznego ustosunkowania się do konfucjanizmu i bujnego przenikania do Chin koncepcji zachodnich. Okres ten rozpoczął Hu Szih swoją pionierską pracą „O rozwoju metody logicznej w starożytnych Chinach“ (1917 r.), w której starał się odnaleźć już w okresie Chin klasycznych początki logiki i nauk przyrodniczych w stylu zachodnim, oraz w której po raz pierwszy zwrócił uwagę na ewolucję chińskich koncepcji filozoficznych.
Przeszło dwadzieścia lat temu pojawili się już liczni propagatorzy zachodnich kierunków filozoficznych, jak pragmatyzmu, materializmu, marksizmu, neorealizmu, witalizmu i neoidealizmu. Obok tych kierunków „importowanych“, nastąpiło odrodzenie szeregu nieortodoksyjnych szkół pochodzenia chińskiego.
Ogólnie bogactwo szkół odpowiadało całkowicie wewnętrznym przeobrażeniom, przez które przechodziły Chiny i było wyrazem poszukiwania drogi wyjścia z istniejącego chaosu.
W okresie następnym, przemiany gospodarcze w Chinach, rozwój przemysłu, a w wyniku tego powstanie proletariatu i kapitalistów, oraz walka sił demokratyczno-postępowych z reakcyjno-biurokratycznym reżimem Cziang Kajszeka, spowodowały skupianie się poszczególnych szkół dookoła kierunków sztandarowych, które na polu zagadnień teoretycznych najbardziej odpowiadały walce, toczonej na płaszczyźnie politycznej. I tak: materialiści stopniowo przeszli do obozu marksistowskiego i jako jednolity kierunek filozoficzny, stanęli po stronie jednolitego teoretycznie i programowo obozu Komunistycznej Partii Chin. Szkoły pozostałe, z których najważniejsze były: pragmatyczna, neorealistyczna i powstała w późniejszym okresie — neokonfucjanistyczna, stanęły po stronie reakcji i przez swój brak ujednolicenia, stały się odpowiednikiem chaosu programowego i wewnętrznych sprzeczności obozu kuomintangowskiego.