Bibliotek Narodowa jest głównym skarbcem przechowującym najcenniejsze pomniki polskiej literatury w dziedzinie piśmiennictwa: druki, rękopisy, zabytki polskiej grafiki i kartografii. Opieka nad tymi zabytkami, ich opracowanie i udostępnianie jest jednym z zadań Biblioteki Narodowej. Najważniejsze jednak jej zadania wynikają stąd, iż jest ona, już w swych założeniach, centralną biblioteką naukową w Polsce, największym warsztatem pracy naukowej. Biblioteka Narodowa gromadzi w swych zbiorach całą polską produkcję wydawniczą (tzw. egzemplarz obowiązkowy) oraz podstawowe dla różnych dziedzin nauki dzieła ukazujące się za granicą.
Udostępnianie zbiorów naukowcom jest ważnym i bynajmniej nie prostym zadaniem. Biblioteka Narodowa realizuje to przez oddanie do użytku swoich zasobów, przez organizowanie sprawnej wypożyczalni między-bibliotecznej, aby pracownik naukowy mógł mieć na miejscu każdą książkę znajdującą się w kraju, a nawet mógł ją za pośrednictwem Biblioteki Narodowej sprowadzić zza granicy. I to jednak nie rozwiązuje jeszcze problemu. Pełne udostępnienie zbiorów bibliotecznych uzyskuje się przez prace nad katalogami oraz prace bibliograficzne.
Dźwigając się ze zniszczeń wojennych, biblioteki naukowe zdołały zbudować (w mniejszym lub większym stopniu) katalogi alfabetyczne. Stoi przed nimi praca nad katalogami rzeczowymi, niezbędnymi dla wszelkich naukowych poszukiwań. Ponadto przed Biblioteką Narodową stoi zadanie dalsze — opracowywanie katalogów centralnych dla poszczególnych dziedzin lub działów (np. centralne katalogi czasopism polskich i obcych), które zorientują poszukującego w całości posiadanych w Polsce zasobów. Doniosłe znaczenie dla rozwoju nauki mają prace bibliograficzne. Bibliografia retrospektywna i bieżąca orientują w całości piśmiennictwa danych okresów. Bibliografie specjalne obejmują wszystkie dzieła i prace naukowe odnoszące się do danej dziedziny lub zagadnienia. Prace bibliograficzne stanowią nie tylko elementarne ułatwienie naukowych poszukiwań, mogą być one zarazem bodźcem dla naukowców. wskazywać na stojące przed nauką problemy i zachęcać do ich rozwiązania.
Bibliografie specjalne ujawniają „białe plamy” na mapie zagadnień naukowych, szczególnie w naukach historycznych.
W realizacji tych doniosłych dla życia naukowego Polski zadań Biblioteka Narodowa znajduje się dopiero u progu. W okresie międzywojennym została wprawdzie powołana do Życia, ale nie wyszła poza wstępną fazę prac organizacyjnych. Przede wszystkim nie doczekała się własnego gmachu.
Dopiero w Polsce Ludowej — mimo olbrzymich i nieodżałowanych strat wojennych — mogła Biblioteka Narodowa nie tylko poważnie zwiększyć swoje zasoby, ale rozpocząć przygotowania do wypełniania podstawowych zadań. Dopiero Polska Ludowa postawiła realnie, sprawę budowy gmachu. Opracowywane są już pierwsza projekty, a w pierwszych latach planu sześcioletniego stanie w stolicy monumentalny gmach Biblioteki Narodowej jako jeden z ważniejszych ośrodków nauki polskiej.
POCZĄTKI BIBLIOTEKI NARODOWEJ
Myśl o utworzeniu Biblioteki Narodowej zrodziła sie dawno, jeszcze w okresie rozbiorowym. Dla niej gromadzono na emigracji dzieła i dokumenty odnoszące się do historii i walki narodu.
Pierwsze kroki dzięki zabiegom bibliotekarzy i naukowców podjęto już w r. 1919. Rozpoczęto od gromadzenia zbiorów bibliotecznych. Podstawą ich była zwrócona przez Zw Radziecki biblioteka Załuskich. wyw.ezicna z Warszawy przez Katarzynę II, oraz przywiezione z zagranicy zbiory rapper-swilskie i batignolskie. Ponadto organizująca się Biblioteka Narodowa przejęła bibliotekę wilanowską oraz szereg ofiarowanych księgozbiorów prywatnych. Zbiory te miały być uzupełniane przez egzemplarze wszystkich druków ukazujących się w P>lsce oraz drogą zakupów
Organizowanie Biblioteki Narodowej natrafiało na olbrzymie trudności. Dopiero w r. 1928 nadano jej prawne istnienie, najważniejsza jednak sprawa gmachu nie doczekała się nawet postawienia.
Zbiory Biblioteki Narodowej mieściły się w kilkunastu punktach rozrzuconych po całej Warszawie. Oczywiście stan ten uniemożliwiał ich opracowywanie i udostępnianie.